Naar Afghanistan komt God alleen nog om te huilen

Een tijdje geleden was ik in de kringloopwinkel door de boeken aan het snuisteren. Zo ben ik terechtgekomen bij dit boek van Siba Shakib. Zelf kende ik deze schrijfster niet, maar het onderwerp van het boek sprak mij heel erg aan. Ze vertelt namelijk het verhaal van een Afghaanse vrouw in tijden van oorlog en de verschillende regimes die er heersten. Ik ben eens wat gaan googelen over Siba Shakib en zo ben ik te weten gekomen dat ze een Iraans/Duitse filmmaker, schrijver en politiek activist is. Ze heeft Shirin Gol (schuilnaam), de vrouw waarover ze het boek heeft geschreven, zelf geïnterviewd om dit boek te schrijven in de periode dat ze in Afghanistan verbleef. Hier vertel ik jullie graag meer over in deze post.

Over het boek

Siba Shakib is dus zelf van Iraanse afkomst, wonende in Duitsland. Ze heeft zelf een hele tijd in Afghanistan gezeten en was op zoek naar een authentiek verhaal, naar de waarheid. De meesten van de vrouwen met wie ze contact had wilden liever niets delen over hun ervaringen daar. De meeste vrouwen leven er namelijk in angst en onderdrukking. Maar toen ontmoette ze Shirin Gol. Shirin Gol was eerst wat terughoudend en wilde haar verhaal niet echt delen. Na even twijfelen heeft ze dan toch toegehapt. Ze heeft heel haar verhaal vertelt over haar leven als Afghaanse vrouw, de onderdrukking, de oorlogen, onechtelijke kinderen en hoe die er gekomen zijn, de taliban, hoe ze haar dochter uit geldnood moest uithuwelijken aan een lid van de taliban, opiumverslaafden en nog zoveel meer gruwelijkheden. Een erg zwaar onderwerp dus. Dit verhaal heeft Siba Shakib, uiteraard met toestemming, neergepend in dit boek.

Het verhaal

Shirin Gol is nog heel jong wanneer de Russen Afghanistan bezetten. Ze komt uit een groot gezin en is zelf de derde jongste. Ze woont in een klein dorpje in Afghanistan, met strenge islamitische normen en waarden. Plots wordt het dorp volledig vernield. De vrouwen van het gezin vluchten naar Kaboel, de mannen trekken de bergen in om te vechten voor hun land. In Kaboel leren de vrouwen lezen en schrijven, dit werd daar zo door de Russen opgelegd. Hoewel dit taboe was in de strenge islamitische cultuur waarin ze leefden, is Shirin Gol wel heel erg blij met de kennis die ze daar opdoet. Haar droom is namelijk om dokter te worden.

Iets later in haar puberjaren, wordt Shirin Gol uitgehuwelijkt. Zij is de prijs die er wordt betaald door een mislukte weddenschap van haar broers. Morad (Mo), die eigenlijk nog wel een fijne kerel blijkt te zijn, heeft namelijk samen met haar broers gevochten in de bergen. 

Een echt groot huwelijksfeest komt er niet van. Mo had beloofd aan Shirin Gol om niet meer te vechten. Hij werkt nu als smokkelaar. Iedere dag zeulde hij grote, zware objecten de grens over via gevaarlijke paden. Dit was hun broodwinning. Op een dag komt hij zwaargewond thuis, het lijkt erop dat Mo nooit meer zal kunnen werken. Hij is namelijk meters van een berg gerold, met een loodzware koelkast vastgebonden op zijn rug. Hij is gestruikeld tijdens zijn tocht naar de grens en heeft zich ontzettend bezeerd. Om de pijn te verdragen gebruikt Morad opium, waaraan hij ook verslaafd geraakt.

Een klein lichtpuntje in deze donkere tijden is dat het lijkt alsof de Russen teruggetrokken zijn uit Afghanistan. De Afghanen werden even niet meer opgeschrikt door bommen en gevechtsvliegtuigen, de Russische scholen verdwijnen en even lijkt het dat alles terug normaal is. Tot er op een dag weer oorlog uitbreekt. Shirin Gol en Morad zijn genoodzaakt om te vluchten. Ze zijn eigenlijk tijdens het boek continu op de vlucht. Tijdens al die vluchtpogingen verwekken Mo en Shirin Gol vier kinderen van zichzelf.

Op een gegeven moment leren Mo en Shirin Gol een drugssmokkelaar kennen. Mo voelt zich al een beetje beter na zijn ongeval (mede dankzij zijn opiumverslaving) en gaat aan het werk bij de drugssmokkelaar. Wanneer Mo weg is, is het bang afwachten voor Shirin Gol. Ze twijfelt of haar man wel op tijd zal terug zijn voor zij en haar kinderen verhongeren. Uit noodzaak gaat ze smeken voor wat geld bij de drugssmokkelaar. Hier krijgen zij en haar kinderen heel wat lekkers aangeboden, alleen het geld krijgen ze niet zomaar mee. De drugssmokkelaar vraagt aan Shirin Gol om haar lichaam te verkopen voor wat geld. Shirin Gol zet haar verstand op nul en gaat erin mee en was zo ook meteen zwanger van haar vijfde kind.

Wanneer het kind geboren werd, zag Morad al snel dat het geen kind van hem was. Hij stelde zich er geen vragen bij, behandelde het kind alsof het van hem was en hij leek het wel te begrijpen. Wanneer het in dat dorp ook heel onstuimig werd, beslissen Morad, Shirin Gol en de vijf kinderen te vluchten naar Pakistan. Hier worden ze snel geconfronteerd met de corruptie die er heerste. Morad zit er helemaal onderdoor en ligt constant buiten westen van de opium, de kinderen hebben honger en Shirin Gol is radeloos. In Pakistan mochten vrouwen toen niet zonder begeleiding van een man de straat op. Op een dag kan Shirin Gol helaas niet anders. Ze gaat op zoek naar een dokter en eten, Morad kon niet mee want hij lag buiten westen van de Opium. Ze wordt gezien door de politie, denkt even dat alles ok was en wordt dan verkracht door vijf politieagenten. Een triest verhaal, over hoe haar zesde kind is verwekt.

Niet veel later beslissen ze om te vluchten naar Iran. Hier werden ze heel hartelijk onthaald. Ze kregen veel hulp, een dak boven hun hoofd en de regels voor de vrouwen waren er veel vrijer. Tot er plots op een dag heel hard werd neergekeken op Afghanen in Iran. Het werden voor Iran even wat teveel Afghanen en hierdoor besloten ze om hen weg te pesten. Ze komen weer in extreme armoede terecht, in een land waar niemand hen nog wilde helpen. Mo probeerde weer aan geld te komen. Hij komt in een gokmilieu terecht en vliegt hierdoor in de Iraanse gevangenis. Hier werd hij mishandeld, afgeranseld en helemaal gek gemaakt. Wanneer Mo vrijkomt uit de gevangenis besluiten ze om terug naar Afghanistan te vluchten. In Afghanistan is het leven echter niet veel beter. Hier heerst ondertussen het regime van de taliban. Een regime waarin publieke doodstraffen normaal zijn, kleine jongens en meisjes als "volwassen" speelgoed gebruikt worden en vrouwen als compleet vuil worden behandeld. Hier eindigt het boekt ook, nog steeds in dezelfde gruwel, misschien wel erger, dan hoe het begonnen was.

Wat ik ervan vond

Ik vond het boek heel erg aangrijpend, hoewel ik denk dat er in de vertaling van het boek wel wat dingen zijn misgegaan. Ondanks de aangrijpende gebeurtenissen, was het verhaal namelijk erg oppervlakkig geschreven. Soms zelfs zo dat het verhaal ook moeilijk te volgen was. Dit vind ik zelf heel spijtig, omdat het echt wel een aangrijpende getuigenis was. Ik heb er dan ook tamelijk lang over gedaan om het boek uit te lezen. Doordat het echt niet vlot las, was het moeilijk om jezelf in te leven. Ook was het heel erg moeilijk om de chronologie van het boek bij te houden. Ik was vaak niet meer mee over waar ze net waren of wanneer iets zich afspeelde. 

Ik zou het boek aanraden voor de aangrijpende getuigenis, maar ik zou het afraden omdat het echt niet vlot leest. Ook moet je wel wat kunnen verdragen en relativeren. Ze besparen je geen details over de gruwelijkheden die er afspelen in dit boek. Ik ben wel wat gewend, ik heb al enkele boeken van deze soort gelezen, maar dit ging mijn petje soms echt te boven. Ze besparen je echt geen details en ik denk dat veel mensen dit als choquerend zullen ervaren. Maar wel de moeite waard als je eens even met je neus in de feiten gedrukt wil worden over de gebeurtenissen in de wereld.